Μητρότητα μετά τη χημειοθεραπεία

Προγράμματος Επιστημονικής Δραστηριότητας του ΜΗΤΕΡΑ
Πέμπτη 16.10.2008, στις 12:00 το μεσημέρι: αίθουσα Διαλέξεων «Νικόλαος Λούρος».

«Μητρότητα μετά τη χημειοθεραπεία: Κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού ως μέθοδος διατήρησης γονιμότητας σε γυναίκες με καρκίνο».

Ιωάννης Ζερβομανωλάκης*

Προεδρείο: Παρασκευάς Κοσμίδης Ογκολόγος και Giles Palmer. Κλινικός Εμβρυολόγος

Περίληψη:

Η ανάγκη δημιουργίας μιας τράπεζας ιστών ωοθήκης προκύπτει αν λάβει κανείς υπόψη το μεγάλο αριθμό των γυναικών, οι οποίες χρήζουν χημειοθεραπείας σε κάποια περίοδο της αναπαραγωγικής τους ηλικίας λόγω καρκίνου ή αυτοάνοσης νόσου.

Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι μια κακόηθης νόσος, κυρίως καρκίνος του μαστού σε ποσοστό 23%, πρωτοδιαγιγνώσκεται σε 650.000 γυναίκες ετησίως.
Στο γυναικείο πληθυσμό της Ελλάδας παρατηρείται ένας αντίστοιχα μεγάλος αριθμός καρκινοπαθειών.

Λόγω της προόδου των χημειοθεραπευτικών σχημάτων επιτυγχάνεται μια επιβίωση της τάξης του 70% στις γυναίκες ηλικίας κάτω των 45 ετών.

Δυστυχώς οι γυναίκες αυτές έρχονται αντιμέτωπες σε ποσοστό 30-70% με το φάσμα της ανεκπλήρωτης επιθυμίας για κύηση και της πρόωρης εμμηνόπαυσης, ως απότοκου της κυτταροτοξικότητας των χημειοθεραπευτικών και της συνακόλουθης ατροφίας των ωοθηκών.

Η κρυοσυντήρηση ιστών ωοθήκης αποτελεί μία νέα πολλά υποσχόμενη μέθοδο διατήρησης γονιμότητας των προαναφερόμενων ασθενών.
Πριν από την έναρξη της χημειοθεραπείας οι γυναίκες της κατηγορίας αυτής υποβάλλονται σε λαπαροσκοπική αφαίρεση ενός τμήματος, συνήθως 30%, μίας από τις ωοθήκες.

Στη συνέχεια ο ιστός αυτός κρυοκαταψυγνίεται, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθεί είτε για επαναμεταμόσχευση στο σώμα της ασθενούς μετά το τέλος της θεραπείας, εφόσον αυτή εκδηλώσει την επιθυμία για κύηση, είτε για ορμονική διέγερση και παραγωγή ωαρίων στο δοκιμαστικό σωλήνα.

O πρώτος τοκετός μετά από επαναμεταμόσχευση ιστών ωοθήκης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Βέλγιο, δημοσιεύτηκε στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Lancet τον Οκτώβριο του 2004.

Από τότε έγιναν γνωστοί δύο ακόμη τοκετοί μετά από εφαρμογή της μεθόδου αυτής, γεγονός που αποδεικνύει ότι, παρά τον ακόμη πειραματικό της χαρακτήρα, η κρυοσυντήρηση ιστών ωοθήκης με σκοπό την επαναμεταμόσχευση ή ορμονική διέγερση στο εργαστήριο θα αποτελέσει τη μέθοδο εκλογής διατήρησης της γονιμότητας στις γυναίκες που υπόκεινται σε χημειοθεραπεία.

Εκτός από τις γυναίκες με καρκίνο ή αυτοάνοσες νόσους, μια πολύ μεγαλύτερη ομάδα γυναικών που πρόκειται να ωφεληθεί από την κρυοσυντήρηση ιστών ωοθήκης είναι οι γυναίκες εκείνες, οι οποίες έχοντας θέσει ως προτεραιότητά τους την καριέρα αναβάλλουν την απόκτηση παιδιού για το μέλλον.

Ο μέσος όρος ηλικίας, στην οποία οι γυναίκες αποκτούν το πρώτο τους παιδί, έχει αυξηθεί σημαντικά στη Δυτική Ευρώπη. Οι γυναίκες στην ηλικία άνω των 35 ετών που απευθύνονται στα Κέντρα Αναπαραγωγικής Ιατρικής με επιθυμία για κύηση αποτελούν πλέον την πλειοψηφία.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των ωοθυλακίων και κατά συνέπεια ωαρίων μειώνεται δραματικά με την αύξηση της ηλικίας, η μέθοδος της κρυοσυντήρησης προσφέρει στις γυναίκες αυτές τη δυνατότητα να αποθηκεύσουν ιστούς ωοθήκης σε νεαρότερη ηλικία, έτσι ώστε να τους χρησιμοποιήσουν όταν εκφράσουν επιθυμία κύησης στο μέλλον.

*Ο Γιάννης Ζερβομανωλάκης είναι Αναπληρωτή Διευθυντή του Τμήματος Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας, το Πανεπιστήμιο του Ιnnsbruck - αποτελεί αυτή τη στιγμή κέντρο αναφοράς για όλες τις νεαρές ασθενείς με καρκίνο στην Αυστρία και ανήκει στα τρία μεγαλύτερα κέντρα κρυοσυντήρησης ιστών ωοθήκης στο γερμανόφωνο χώρο.

Ο Γιάννης Ζερβομανωλάκης είναι μέλος των Εταιριών ESHRE, ISFP - International Society for Fertility Preservation καθώς και του Fertiprotekt- Δικτύου Διατήρησης Γονιμότητας στο γερμανόφωνο χώρο.